Cynllun Cyn-Adneuo (Strategaeth a Ffefrir)

Cyfeirnod

Rhifyn

NR1

Mae newid yn yr hinsawdd yn fater byd-eang a fydd yn gofyn am weithredu ar bob lefel. Bydd angen i'r 2RLDP fynd i'r afael â materion sy'n achosi newid yn yr hinsawdd ac yn sicrhau bod gwydnwch a lliniaru o ran newid yn yr hinsawdd nyn elfennau hanfodol wrth gynllunio pob datblygiad newydd.

NR2

Mae effeithiau Covid-19, Brexit a rhyfel yn Wcráin wedi cael effeithiau andwyol sylweddol ar economi'r wlad drwy gau busnesau a phroblemau cadwyni cyflenwi. Mae'r Strategaeth a Ffefrir yn ceisio hybu twf economaidd drwy gydol cyfnod y cynllun felly bydd yn rhaid i'r 2RLDP fynd i'r afael â'r materion hyn yn uniongyrchol.

NR3

Mae'r angen i ddadgarboneiddio yn flaenoriaeth genedlaethol a bydd yn rhaid i'r 2RLDP ddechrau hyrwyddo cynhyrchiant ynni dim carbon yn rhagweithiol gan gyfuno hyn â lleihau'r defnydd o ynni a chynyddu effeithiolrwydd ynni.

NR4

Mae gan Gymru ddiffyg tai o ganlyniad i danddarpariaeth adeiladu tai dros gyfnod estynedig o amser. Bydd yn rhaid i'r 2RLDP hyrwyddo a darparu tai marchnad a fforddiadwy mewn lleoedd lle mae pobl am fyw er mwyn darparu'r cartrefi mae pobl am fyw ynddynt.

NR5

Bydd Metro De Cymru yn helpu i greu rhwydwaith cludiant cyhoeddus integredig ar draws y rhanbarth. Bydd angen i'r 2RLDP roi effaith i flaenoriaethau Metro sy'n berthnasol yn lleol yn nhermau defnyddio tir, gan weithredu fel dull o gyflawni cynigion penodol.

NR6

Mae'r rhaglen Ysgolion yr 21^ain Ganrif yn rhaglen o fuddsoddiad cyfalaf sylweddol, hir dymor sy'n cynnwys gweithio cydweithredol rhwng Llywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol. Bydd yr 2RLDP yn ei gwneud hi'n bosib darparu cynigion penodol yn y Fwrdeistref Sirol, yn nhermau defnyddio tir.

NR7

Mae'r Fwrdeistref Sirol wrth wraidd ardal dwf genedlaethol a nodwyd yng Nghymru'r Dyfodol. Bydd angen i'r 2RLDP ystyried twf a thwf ar lefel sy'n gymesur â chael dynodiad o ardal dwf genedlaethol.

Cyfeirnod

Rhifyn

Ec1

Mae gan y Fwrdeistref Sirol lefelau cymharol uchel o anweithgarwch economaidd, lefelau isel o gyrhaeddiad addysgol a phocedi o amddifadedd fel y tystiwyd ym Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru (MALIC) 2019. Dylai'r 2RLDP geisio mynd i'r afael â'r materion hyn i hyrwyddo gweithgarwch economaidd a chreu twf economaidd.

Ec2

Mae cyfradd y defnydd o dir cyflogaeth wedi bod yn isel dros gyfnod y cynllun presennol ac mae diffyg sylweddol o dir cyflogaeth ar gael ym Masn Caerffili i roi cyfle i gwmnïoedd ehangu a thyfu. Bydd angen i'r 2RLDP sicrhau bod safleoedd cyflogaeth yn rhai'r gellir eu cyflawni, a bod tir cyflogaeth priodol ar gael ym Masn Caerffili.

Ec3

Mae canran uchel o'r gweithlu'n parhau i fod yn gyflogedig ym maes gweithgynhyrchu, sef sector y disgwylir iddo ddirywio dros gyfnod y cynllun. Bydd angen i'r 2RLDP hyrwyddo arallgyfeirio yn eu sectorau cyflogaeth a datblygu ei gryfderau presennol.

Ec4

Mae rhagolygon Llywodraeth Cymru yn rhagweld y bydd y boblogaeth economaidd yn y Fwrdeistref Sirol yn lleihau'n sylweddol dros gyfnod y cynllun. Bydd angen i'r 2RLDP sicrhau y caiff digon o dir ei nodi i greu'r mathau a niferoedd y swyddi a fydd yn denu pobl i weithio a byw yn y Fwrdeistref Sirol.

Ec5

Mae canolau trefi a manwerthu yn darparu lefel sylweddol o gyflogaeth yn y Fwrdeistref Sirol a bydd angen i'r 2RLDP gynyddu nifer y cyfleoedd ar gyfer cyflogaeth yn y canolau hyn er mwyn creu'r fantais economaidd.

Ec6

Mae twristiaeth yn rhan bwysig o'r economi o ran twf parhaus, hir dymor, yn ogystal â bod yn ffactor allweddol wrth ddatblygu hunaniaeth y Fwrdeistref Sirol. Bydd angen i'r 2RLDP gynyddu cyfleoedd i ddatblygu atyniadau twristiaeth newydd, a gwella ac ehangu rhai'r presennol, a'u hintegreiddio ag atyniadau eraill drwy'r Fwrdeistref Sirol fel cynnig twristaidd cydlynus.

Ec7

Mae cyfradd uchel o bobl yn cymudo tuag allan yn parhau yn y Fwrdeistref Sirol (yr ail uchaf yn y rhanbarth mewn termau absoliwt). Bydd angen mynd i'r afael â hyn gydag ymagwedd wedi'i chydlynu rhwng cynyddu cyfleoedd cyflogaeth yn y Fwrdeistref Sirol a gwella mynediad rhwng ardaloedd preswyl mawr a chanolfannau cyflogaeth, yn ogystal â rhoi cyfle i weithio gartref a allai gael effaith sylweddol ar anghenion teithio.

Ec8

Bydd cysylltedd digidol yn parhau i chwarae rôl bwysig wrth wneud gweithio ystwyth a hyrwyddo twf economaidd yn bosib. Bydd yr 2RLDP yn hyrwyddo ac yn cefnogi darpariaeth isadeiledd digidol a chyfathrebu i ddiwallu anghenion defnyddwyr a darparwyr am gyfnod y cynllun.

Cyfeirnod

Rhifyn

So1

Mae newid naturiol wedi bod yn elfen allweddol yn nhwf y Fwrdeistref Sirol drwy gydol ei hanes. Fodd bynnag, mae rhagolygon Swyddfa Poblogaeth Llywodraeth Cymru yn rhagweld y bydd nifer y marwolaethau yn fwy na nifer y genedigaethau, a bydd hyn yn arwain at newid naturiol negyddol drwy gydol cyfnod y cynllun. O ganlyniad, bydd angen i'r 2RLDP ddenu pobl i'r Fwrdeistref Sirol yn rhagweithiol er mwyn cyflwyno twf yn unol â'r Strategaeth a Ffefrir.

So2

Mae gan y Fwrdeistref Sirol lefel gymharol uchel o salwch hir dymor sy'n cyfyngu a disgwyliad oes isel. Dylai'r 2RLDP geisio rhoi grym, cyhyd ag y gall, i fesurau a fydd yn cyfrannu at fynd i'r afael â hyn, yn nhermau defnyddio tir.

So3

Mae newidiadau yn yr amgylchedd manwerthu yn golygu y bydd angen i'r 2RLDP fod yn hyblyg iawn er mwyn ymateb i anghenion newidiol canolau trefi a chanolfannau manwerthu ac mae hi bron yn bendant y bydd angen arallgyfeirio defnyddwyr ar draws y canolfannau hyn.

So4

Bydd angen i'r 2RLDP barhau i amddiffyn a gwella darpariaeth lle gwyrdd naturiol dinesig a mynd i'r afael â materion mewn perthynas â darpariaeth lle chwaraeon a hamdden ar draws y Fwrdeistref Sirol i hyrwyddo lles preswylwyr.

So5

Bydd angen i'r 2RLDP ei gwneud hi'n bosib cyflwyno isadeiledd cymunedol. Mae llawer o'r gwasanaethau a'r cyfleusterau mae'n ofynnol eu darparu yn gyfrifoldeb cyrff gwahanol i'r Cyngor ac felly, bydd angen i'r Cyngor weithio gyda chyrff eraill yn y sector cyhoeddus i nodi'r tir mae'n rhaid ei ddefnyddio i gynnig y cyfleusterau gofynnol a'r isadeiledd angenrheidiol.

So6

Mae atgyfnerthu datblygiad gydag egwyddorion creu lleoedd cadarn yn ffordd o gyflwyno datblygiad cynaliadwy a chymunedau gwydn. Bydd angen i'r 2RLDP sicrhau bod fframwaith y polisi wedi'i atgyfnerthu gan greu lleoedd.

So7

Mae'r Fwrdeistref Sirol yn cynnwys ardaloedd o ddiamddiffynedd uchel. Bydd angen i'r 2RLDP hwyluso mesurau a fydd yn lliniaru amddiffynedd drwy neilltuo tir a fframwaith polisi hyblyg.

Cyfeirnod

Rhifyn

En1

Fel rhan o'r argyfwng newid yn yr hinsawdd, mae mynd i'r afael â datgarboneiddio yn brif sbardun ar gyfer cyflwyno newid. Mae'r Cyngor wedi datgan 'argyfwng hinsawdd' a fydd yn cynnwys sawl mesur, gan gynnwys:

• Hyrwyddo a chyflwyno cynlluniau creu ynni adnewyddadwy;
• Hyrwyddo addasu i newid yn yr hinsawdd a lliniaru drwy gynlluniau datblygu;
• Mabwysiadu draenio cynaliadwy a lleihau'r risg o lifogydd;
• Hyrwyddo newid model sylweddol i drafnidiaeth gynaliadwy (rheilffyrdd, bws, beicio a cherdded);
• Darparu cyfleusterau gwefru trydanol ar gyfer cerbydau trydan.

En2

Hefyd, bydd angen i'r 2RLDP fynd i'r afael â phroblemau ansawdd aer yn y Fwrdeistref Sirol, yn enwedig y rhai hynny sy'n codi o ganlyniad i weithgaredd sy'n gysylltiedig â thrafnidiaeth, sydd wedi arwain at nodi Dwy Ardal Rheoli Ansawdd Aer.

En3

Bydd angen i'r 2RLDP gynyddu'r manteision sy'n codi o fuddsoddiad Metro De Cymru a dylai hyrwyddo gwelliannau ac ychwanegiadau pellach i'r rhwydwaith trafnidiaeth, gan gynnwys gwelliannau i'r priffyrdd lle mae gan y rhain fanteision sylweddol o ran tagfeydd a dibynadwyedd trafnidiaeth gynaliadwy, a gwelliannau teithio llesol i gynyddu cysylltedd a hygyrchedd.

En4

Bydd angen i'r 2RLDP sicrhau bod cynhaliaeth a gwelliant isadeiledd glas a gwyrdd yn elfen hanfodol o gynllunio pob datblygiad. Yn ogystal, bydd angen i'r 2RLDPamddiffyn a gwella:

• Ardaloedd o bwysigrwydd ecolegol a daearegol;
• Ardaloedd o dirwedd gwerth uchel;
• Ardaloedd o fannau agored pwysig.

En5

Bydd yr 2RLDP yn ceisio defnydd tir llwyd cyn tir glas yn y man cyntaf, er nad yw hyn yn golygu na ddylid datblygu ar dir glas pan na fydd digon o safleoedd dichonol y gellir eu datblygu ar gael i fodloni gofynion y Fwrdeistref Sirol.

En6

Mae'r Fwrdeistref Sirol yn cynnwys sawl cynefin flaenoriaeth sy'n cefnogi cysylltedd ecolegol. Dylai'r 2RLDP gefnogi a gwella'r rhwydwaith hwn, gan gynyddu cyfleoedd ar gyfer ennill clir o ran bioamrywiaeth a gwella cysylltiadau ecolegol.

En7

Mae'n rhaid i awdurdodau cynllunio lleol ddilyn yr hierarchaeth gwastraff, sy'n ceisio lleihau defnyddio ac yna ailddefnyddio, ailgylchu neu adfer cyn cymryd yr opsiwn i waredu. Er y gwneir darpariaeth ar gyfer isadeiledd gwastraff ar lefel ranbarthol, bydd yn rhaid i'r 2RLDP gynnwys mesurau i leihau ac ailgylchu gwastraff drwy gydol y fframwaith polisi hwn.

En8

Mae'r Fwrdeistref Sirol yn cynnwys ardaloedd sy'n sensitif o ran tirwedd. Dylai'r 2RLDP ystyried datblygiad newydd yn y cyd-destun hwn.

En9

Mae'n ofynnol bod y Cyngor yn cynnal banc tir o fwynau 10 mlynedd i sicrhau ei gyfraniad yn y dyfodol at gyfanswm y graean rhanbarthol. Bydd angen i'r 2RLDP sicrhau y caiff cronfeydd digonol eu caniatáu i gynnal y banc tir hyd at ddiwedd cyfnod y cynllun, wrth leihau'r effeithiau andwyol gweithgarwch mwynau ar y dirwedd.

Cyfeirnod

Rhifyn

Cu1

Dylai'r 2RLDP geisio rhoi grym, cyhyd ag y gall, i fesurau a fydd yn meithrin datblygiad a defnydd y Gymraeg.

Cu2

Dylai'r 2RLDP ystyried datblygiad newydd yng nghyd-destun yr amrywiaeth o asedau treftadol yn y Fwrdeistref Sirol, a lleoliadau'r asedau hynny.

Cu3

Yn aml, mae asedau treftadol yng nghanol canolfannau'r Fwrdeistref Sirol, sef ardaloedd sydd mewn perygl o lifogydd ac effeithiau newid yn yr hinsawdd yn gyffredinol. Dylai'r 2RLDP hyrwyddo gwydnwch ac addasu yn asedau treftadol y Fwrdeistref Sirol, gan hyrwyddo cynaliadwyedd yr amgylchedd adeiledig drwy ei asedau treftadol ei hun.

Cu4

Mae nifer fawr o asedau treftadol y gallant gynnig tai gwerthfawr ac adnodd economaidd aml-ddefnydd drwy ailddefnyddio addasedig. Dylai'r 2RLDP gynyddu cyfleoedd ar gyfer ailddefnyddio addasedig yr amgylchedd treftadaeth adeiledig i gynorthwyo wrth adfywio canolfannau trefi a chynyddu'r potensial am ailaddasu safleoedd gwag ar gyfer adfywio tai ac adfywio economaidd.

Cu5

Mae gan greu lleoedd y potensial i atgyfnerthu'r amgylchedd diwylliannol a hanesyddol ym mhob rhan o'r Fwrdeistref Sirol. Dylai'r 2RLDP sicrhau ei fod yn mwyafu'r cyfleoedd hyn.

Cu6

Mae treftadaeth y Fwrdeistref Sirol yn sbardun sylweddol ar gyfer yr economi dwristaidd yn y Fwrdeistref Sirol. Dylai'r 2RLDP fod yn hyblyg i'w gwneud hi'n bosib gwella ac ehangu twristiaeth treftadaeth, wrth amddiffyn asedau treftadaeth sy'n ei alluogi i gyfrannu at yr economi.